ZAKON O POREZU NA DODATU VREDNOST (“Sl. glasnik RS”, br. 84/2004, 86/2004 – ispr., 61/2005, 61/2007, 93/2012, 108/2013, 6/2014 – usklađeni din. izn., 68/2014 – dr. zakon, 142/2014, 5/2015 – usklađeni din. izn., 83/2015, 5/2016 – usklađeni din. izn., 108/2016, 7/2017 – usklađeni din. izn., 113/2017, 13/2018 – usklađeni din. izn., 30/2018, 4/2019 – usklađeni din. izn., 72/2019, 8/2020 – usklađeni din. izn. i 153/2020)

Član 24 stav 1 tač. 4) i 16 i član 56

Ako se diplomatsko, odnosno konzularno predstavništvo ili međunarodna organizacija ne opredele da izvrše nabavku ili uvoz dobara namenjenih njihovim službenim odnosno ličnim potrebama uz poresko oslobođenje, imaju pravo na refakciju PDV.  I to pod propisanim uslovima. Takođe, kada kupac – strani državljanin nabavljena dobra u Republici otprema u prtljagu koji nosi sa sobom u inostranstvo, može da ostvari pravo na refakciju PDV. A prodavac – obveznik PDV koji je izvršio refakciju PDV kupcu ima pravo na poresko oslobođenje sa pravom na odbitak prethodnog poreza po osnovu prometa izvršenog stranom državljaninu

“1. Odredbom člana 24. stav 1. tačka 16) Zakona o porezu na dodatu vrednost (“Sl. glasnik RS”, br. 84/2004, 86/2004 – ispr. i 61/2005 – dalje: Zakon) propisano je poresko oslobođenje sa pravom na odbitak prethodnog poreza, tj. da se PDV ne plaća na dobra i usluge namenjene za:

(1) Službene potrebe diplomatskih i konzularnih predstavništava.

(2) Službene potrebe međunarodnih organizacija, ako je to predviđeno međunarodnim ugovorom.

(3) Lične potrebe stranog osoblja diplomatskih i konzularnih predstavništava, uključujući i članove njihovih porodica.

(4) Lične potrebe stranog osoblja međunarodnih organizacija, uključujući članove njihovih porodica, ako je to predviđeno međunarodnim ugovorom.

Pravilnikom o načinu i postupku ostvarivanja poreskih oslobađanja kod PDV sa pravom i bez prava na odbitak prethodnog poreza (“Sl. glasnik RS”, br. 124/2004, 140/2004, 27/2005, 54/2005 i 68/2005 – dalje: Pravilnik) u delu 1.8. Diplomatska i konzularna predstavništva i međunarodne organizacije, u članu 17. tačka 2) propisano je, da poresko oslobođenje iz člana 24. stav 1. tačka 16) Zakona obveznik može da ostvari za promet dobara i usluga koji vrši za lične potrebe:

(1) Diplomatskih agenata i članova njihovih porodica koji sa njima žive u zajedničkom domaćinstvu, ako nisu državljani Republike ili nemaju u Republici prebivalište.

(2) Konzularnih funkcionera i članova njihovih porodica koji sa njima žive u zajedničkom domaćinstvu. Ako nisu državljani Republike ili nemaju u Republici prebivalište, sa izuzetkom počasnih konzularnih funkcionera i članova njihovih porodica.

(3) Članova administrativnog i tehničkog osoblja diplomatskih i konzularnih predstavništava. Ako nisu državljani Republike ili nemaju u Republici prebivalište, sa izuzetkom članova osoblja konzulata kojima rukovode počasni konzularni funkcioneri.

(4) Konzularnih službenika. Ako nisu državljani Republike ili nemaju u Republici prebivalište, sa izuzetkom konzularnih službenika u konzulatima kojima rukovode počasni konzularni funkcioneri.

(5) Članova osoblja međunarodnih organizacija, odnosno predstavništava međunarodnih organizacija i članova njihovih porodica koji sa njima žive u zajedničkom domaćinstvu. Ako nisu državljani Republike ili nemaju u Republici prebivalište, ukoliko je takvo oslobođenje predviđeno međunarodnim ugovorom.

(6) Članova administrativnog i tehničkog osoblja međunarodnih organizacija. Odnosno predstavništava međunarodnih organizacija ako nisu državljani Republike ili nemaju u Republici prebivalište. Ako je takvo oslobođenje predviđeno međunarodnim ugovorom.

Poresko oslobođenje iz člana 17. tačka 2) ovog pravilnika obveznik može, prema članu 19. stav 1. Pravilnika, da ostvari ako poseduje fotokopiju osnovne potvrde (potvrda o reciprocitetu, odnosno dokument kojim se potvrđuje da je poresko oslobođenje predviđeno međunarodnim ugovorom, izdat od strane ministarstva nadležnog za inostrane poslove). Kao i original naloga za nabavku dobara i usluga i uvoz dobara, bez PDV, za lične potrebe nosioca prava, koji izdaje ovlašćeno lice nosioca prava iz člana 17. tačka 1) ovog pravilnika. Čiji je potpis deponovan kod Centrale.

Stavom 2. istog člana Pravilnika, propisano je da se nalog iz stava 1. tačka 2) ovog člana izdaje na Obrascu LNPDV – Nalog za nabavku dobara i usluga i uvoz dobara, bez PDV, za lične potrebe nosioca prava, koji čini sastavni deo ovog pravilnika.

Nalog iz stava 1. tačka 2) ovog člana izdaje se u tri primerka. Dva daju obvezniku, a treći zadržava nosilac prava iz člana 17. tačka 1) ovog pravilnika za svoje potrebe (član 19. stav 3. Pravilnika).

Stavom 4. ovog člana Pravilnika predviđeno je, da je odgovorni predstavnik nosioca prava (šef misije, stalni predstavnik i dr.) dužan da do 31. januara tekuće godine dostavi Centrali spisak lica koja imaju pravo nabavke dobara i usluga bez PDV. Dodatno sa deponovanim potpisima ovih lica. Kao i da dostavi obaveštenje o promenama spiska lica koja imaju pravo nabavke dobara i usluga bez PDV u roku od 15 dana od dana nastanka promene.

U slučaju kada nosilac prava pre isteka roka od tri godine od dana nabavke dobara u Republici. Odnosno iz uvoza, bez plaćanja PDV, ta dobra prenese trećem licu putem prodaje, poklona ili na drugi način (dalje: otuđenje), dužan je da, saglasno članu 21. Pravilnika, na promet tih dobara plati PDV koji nije bio plaćen pri njihovoj nabavci u Republici, odnosno iz uvoza. Otuđenje se ne odnosi na dobra čija je pojedinačna vrednost do 50 evra u dinarskoj protivvrednosti, koja nosioci prava poklanjaju drugim licima, u skladu sa njihovim funkcijama.

U skladu sa navedenim odredbama Zakona i Pravilnika, a uz ispunjenje propisanih uslova. Kada nosioci prava iz člana 17. tačka 2) Pravilnika nabavljaju dobra u Republici, za lične potrebe, PDV se ne obračunava i ne plaća, a obveznik PDV koji je izvršio promet tih dobara ima pravo na odbitak prethodnog poreza po tom osnovu.

Međutim, ako se diplomatsko, odnosno konzularno predstavništvo ili međunarodna organizacija, odnosno lice iz člana 24. stav 1. tačka 16) ovog zakona ne opredeli da izvrši nabavku ili uvoz dobara, odnosno primi usluge. Koje su namenjene njihovim službenim, odnosno ličnim potrebama, uz poresko oslobođenje, ima pravo na refakciju PDV (član 55a stav 1. Zakona). Pravo na refakciju PDV u ovom slučaju može se ostvariti pod uslovima i na način propisan odredbama stava 2. istog člana Zakona i odredbama člana 6b Pravilnika o postupku ostvarivanja prava na povraćaj PDV i o načinu i postupku refakcije PDV (“Sl. glasnik RS”, br. 107/2004 i 65/2005).

2. Prema odredbi člana 56. Zakona, na zahtev stranog državljanina koji nije obveznik i nema prebivalište u Republici izvršiće se refakcija PDV pod uslovima iz člana 24. stav 1. tačka 4) ovog zakona.

Odredbom člana 24. stav 1. tačka 4) Zakona propisano je poresko oslobođenje sa pravom na odbitak prethodnog poreza za promet dobara koja inostrani primalac otprema u prtljagu koji nosi sa sobom u inostranstvo. Ako:

(1) Se dobra otpremaju pre isteka tri kalendarska meseca po isporuci tih dobara.

(2) Je ukupna vrednost isporučenih dobara veća od 150 evra, u dinarskoj protivvrednosti po srednjem kursu Narodne banke Srbije, uključujući PDV.

Prema odredbi člana 7. stav 1. Pravilnika o postupku ostvarivanja prava na povraćaj PDV i o načinu i postupku refakcije PDV (dalje: Pravilnik). Kupac – strani državljanin iz člana 56. Zakona (dalje: kupac), koji kupljena dobra u Republici otprema u prtljagu koji nosi sa sobom u inostranstvo, pravo na refakciju PDV za otpremljena dobra ostvaruje na osnovu zahteva za refakciju. Koji, na zahtev kupca, popunjava obveznik – prodavac.

Odredbama st. 2. i 3. istog člana Pravilnika. Propisano je da se zahtev iz stava 1. ovog člana podnosi na Obrascu REF 4 – Zahtev stranog državljanina za refakciju, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo. Koji se popunjava u tri primerka, od kojih original i jednu kopiju prodavac daje kupcu, a drugu kopiju zadržava u svojoj dokumentaciji.

Prodavac naplaćuje od kupca ukupnu vrednost isporučenih dobara sa PDV, a u poreskoj prijavi iskazuje naknadu za isporučena dobra i PDV kao dugovani (član 7. stav 4. Pravilnika).

Kupac ostvaruje pravo na refakciju PDV ako, prilikom napuštanja carinskog područja Republike, carinskom organu da na uvid račune, kupljena dobra i original popunjenog Obrasca REF 4 (član 8. stav 1. Pravilnika).

Prema odredbi stava 2. istog člana Pravilnika, pre overe Obrasca REF 4, carinski organ dužan je da utvrdi da li:

1) Su podaci iz putne isprave istovetni sa podacima iz Obrasca REF 4.

2) Su dobra data na uvid istovetna sa dobrima navedenim u Obrascu REF 4 i na priloženim računima, kao i da ta dobra nisu korišćena.

3) Je ukupna vrednost dobara sa PDV iskazana na Obrascu REF 4 veća od 10.000 dinara. Odnosno veća od 150 evra, u dinarskoj protivvrednosti po srednjem kursu Narodne banke Srbije. Uključujući PDV.

4) Se dobra iznose pre isteka roka od tri meseca od dana isporuke (kupovine) u Republici.

5) Je original Obrasca REF 4 overio i potpisao prodavac.

Ako su ispunjeni uslovi iz stava 2. ovog člana carinski organ overava original Obrasca REF 4 i priložene račune potpisom i pečatom. Zatim u Obrazac REF 4 unosi datum iznošenja dobara sa carinskog područja Republike (odredba člana 8. stav 3. Pravilnika).

Prema odredbi stava 4. istog člana Pravilnika. Original računa i overen Obrazac REF 4 vraća se kupcu, a kopiju Obrasca REF 4 carinski organ zadržava za svoje potrebe.

Odredbom člana 9. stav 1. Pravilnika propisano je, da se kupcu ili podnosiocu zahteva za refakciju (donosiocu overenog originala Obrasca REF 4) plaćeni PDV vraća. I to ako, u roku od šest meseci od dana izdavanja računa, prodavcu od koga je kupljeno dobro dostavi overen original Obrasca REF 4. Na kome je potvrđeno da su ispunjeni uslovi iz člana 8. stav 2. ovog pravilnika.

Ako je overeni original Obrasca REF 4 iz stava 1. ovog člana dostavljen poštom, kupac ili podnosilac zahteva dostavlja prodavcu broj računa u banci na koji će se izvršiti refakcija plaćenog PDV. Ako taj broj računa nije naveden u Obrascu REF 4 (član 9. stav 2. Pravilnika).

Na osnovu overenog originala Obrasca REF 4 iz stava 1. ovog člana, a u skladu sa odredbama st. 3. i 4. istog člana Pravilnika. Prodavac vrši refakciju plaćenog PDV kupcu ili podnosiocu zahteva u dinarima gotovinskom isplatom ili uplatom na račun u banci koji navede kupac ili podnosilac zahteva.

Ako je isplata u gotovini, prodavac je obavezan da izvrši refakciju PDV odmah. A ako se doznačava na račun kupca, odnosno podnosioca zahteva, uplata se vrši u roku od 15 dana od dana prijema zahteva (stav 5. člana 9. Pravilnika).

Kupac ili podnosilac zahteva, u skladu sa odredbom stava 6. istog člana Pravilnika, potpisom na overenom originalu Obrasca REF 4 iz stava 1. ovog člana potvrđuje prijem vraćenog PDV u gotovini.

Overen original Obrasca REF 4 iz stava 1. ovog člana potpisan od strane kupca ili podnosioca zahteva o prijemu vraćenog PDV u gotovini. Odnosno izvršen nalog za prenos sredstava po osnovu refakcije PDV, služi prodavcu kao dokaz za poresko oslobođenje sa pravom na odbitak prethodnog poreza (član 9. stav 7. Pravilnika).

Prema odredbi člana 10. stav 1. Pravilnika, prodavac je obavezan da vodi posebnu evidenciju o izdatim Obrascima REF 4 i o refakciji kupcima na Obrascu REF 4E, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.

Odredbom stava 2. istog člana Pravilnika propisano je da obrazac REF 4E sadrži podatke o:

1) Evidencionom broju Obrasca REF 4.

2) Broju putne isprave stranog državljanina.

3) Broju i datumu računa iz Obrasca REF 4.

4) Iznosu naknade za isporučena dobra bez PDV.

5) Iznosu PDV sadržanog u naknadi za isporučena dobra.

6) Datumu prijema overenog originala Obrasca REF 4.

7) Iznosu PDV koji je vraćen na ime refakcije.

8) Datumu refakcije PDV.

Saglasno odredbi člana 11d stav 1. Pravilnika o obliku i sadržini prijave za evidentiranje obveznika PDV, postupku evidentiranja i brisanja iz evidencije i o obliku i sadržini poreske prijave PDV (“Sl. glasnik RS”, br. 94/2004 i 108/2005 – dalje: Pravilnik o PDV prijavama). Obveznik PDV koji izvrši refakciju PDV stranom državljaninu, u polju 003, odnosno 004 smanjuje iznos naknade za izvršeni promet za iznos naknade po osnovu prometa izvršenog stranom državljaninu, a u polju 103, odnosno 104 smanjuje iznos obračunatog PDV za iznos izvršene refakcije PDV.

U skladu sa odredbom stava 2. istog člana Pravilnika o PDV prijavama. Ako iznos obračunatog PDV iz stava 1. ovog člana nije dovoljan da bi se izvršilo smanjenje PDV za iznos izvršene refakcije PDV, obveznik PDV u polju 108 povećava iznos PDV za iznos PDV za koji nije mogao da izvrši smanjenje obračunatog PDV.

Iznos naknade bez PDV, za dobra isporučena stranom državljaninu, a za koja je izvršena refakcija PDV, obveznik PDV iskazuje kao poresko oslobođenje sa pravom na odbitak prethodnog poreza u polju 001 (stav 3. istog člana Pravilnika o PDV prijavama).

U skladu sa navedenim zakonskim i podzakonskim odredbama, a uz ispunjenje propisanih uslova. Kada kupac – strani državljanin nabavljena dobra u Republici otprema u prtljagu koji nosi sa sobom u inostranstvo, može da ostvari pravo na refakciju PDV. A prodavac – obveznik PDV koji je izvršio refakciju PDV kupcu ima pravo na poresko oslobođenje sa pravom na odbitak prethodnog poreza po osnovu prometa dobara izvršenog stranom državljaninu.”

Mišljenje Ministarstva finansija, br. 413-00-158/2006-04 od 12.5.2006. godine.

Posetite nas i na stranom sajtu.

Ukoliko su Vam potrebne naše usluge, pošaljite nam ZAHTEV ZA PONUDU.